آموزش نقشه خوانی ساختمان

جهت نقشه خوانی بهتر ساختمان و تشخیص بخش‌های متعدد ساختمان از همدیگر، هرکدام از عناصری که برش خورده‌اند و مواردی که برش نخورده‌اند را به‌وسیله‌ی علائم استاندارد در نقشه‌ای به نام «پلان» ارائه می‌دهند. کنسول‌ها و شکستگی‌های موجود در سقف مثل تصویر زیر به‌صورت خط‌چین در پلان به نمایش گذاشته می‌شود.

پلان

در شکل زیر قسمت‌های پیش‌آمده‌ی سقف یا کنسول در بالاى صفحه‌ی برش واقع‌شده‌اند و هنگامی‌که از قسمت برش خورده به پایین می‌نگریم پیش‌آمدگی‌ها مشاهده نخواهند شد. به همین دلیل بایستی آن‌ها را در پلان با خطوط خط‌چین معین نمود. ولی موضوعی که از اهمیت بالایی برخوردار است این است که نخست پلان، به‌وسیله‌ی طراح یا به عبارتی مهندس معمار از قبل طراحى می‌شود و فرد رسم کننده آن را به همراه علائم مرتبط به پلان رسم می‌نمایند.

پلان و برش

شکل زیر مثالی از طرح ساختمان مسى را که به‌وسیله‌ی دست رسم شده ارائه می‌دهند:

پلان و برش

این طرح به‌وسیله‌ی دست و به حالتی شماتیک ترسیم آن بر روى کاغذ پوستى انجام‌شده است. در تصویر زیر می‌توانید پلان یک ساختمان ویلایى را مشاهده نمایید.

پلان و برش

پلان‌های مسى چند طبقه

همان‌طور که در تصویر زیر می‌بینید ساختمان‌های چندطبقه، ساختمان‌هایی هستند که بیش از دو پلان دارند و به‌طور طبیعی به‌منظور هر طبقه پلانى جدا، طراحى و ترسیم می‌شود.

این ساختمان‌ها از زیرزمین، پارکینگ به‌ منظور پارک اتومبیل و انبارى برای طبقات بالاتر، برخوردار می‌باشند. درمجموع دو گروه پلان مسى چندطبقه وجود دارد:
الف) تک‌واحدی: یک واحد مسى برای هر طبقه لحاظ می‌شود.
ب) چند واحدى: در هر طبقه ۲ یا چند واحد مسى در نظر گرفته می‌شود.

در شکل زیر می‌توانید یک ساختمان تک‌واحدی را مشاهده نمایید که شامل زیرزمین و یک طبقه مسى می‌باشد.

پلان و برش

برش یا مقطع

در طی مراحل کامل شدن طرح و نقشه، طراح به‌منظور دستیابی به طرح اصلی، به‌وسیله‌ی مقاطع یا برش‌ها می‌تواند روابط متعدد میان فضاهای مثبت و منفی، طرح‌های مختلف را ارزیابی نماید و آن‌ها ارائه دهد. معمولاً به‌منظور بهتر ارائه کردن جزئیات اجرایی و پیاده‌سازی طرح، ارزیابی بخش‌های تو پُر و توخالی و اطلاعات بعدازآن، برش از پلان صورت می‌گیرد. هنگامی‌که صفحه‌ی برش فرضی قسمتی از پلان را به شکل عمودی قطع کند و از پایین‌ترین طبقه یعنی زیرزمین تا آخرین طبقه از ساختمان را برش دهد، به آن «مقطع یا برش ساختمان» اطلاق می‌شود.

برگزیدن محل برش در پلان از اهمیت بالایی برخوردار است به‌گونه‌ای که مکان برش و این صفحه‌ی فرضی باید از قسمتی عبور نماید که حجم بیشتری از داده‌ها را از داخل ساختمان به طراح ارائه دهد. در مسیر واقع‌شدن این صفحه یعنی صفحه‌ی برش، این امکان وجود دارد که درها، پنجره‌ها، دیوارها، پاسیو و راه‌پله برش بخورد و ترسیم‌کننده با رسم نمودن نقشه‌ی مقاطع، چگونگی بریدگی آن‌ها را با صفحه‌ی برش ارائه می‌دهد و نمایان می‌کند. در شکل‌های زیر می‌توانید مراحل برش عمودی یک ساختمان را مشاهده نمایید.

نما

ازجمله عمده‌ترین نقشه‌های ساختمانى، مقاطع را می‌توان نام برد که سازندگان سازه نیاز مبرمی به آن‌ها خواهند داشت. با ترسیم مقاطع، رابطه‌ی ساختمان با زمین، تعداد طبقات و دیوارهاى داخلى را می‌توانیم تعیین و مشخص نماییم. به‌طورمعمول حجم ساختمان و پیچیدگى بخش‌های درونی آن تعداد مقاطع موردنیاز جهت نقشه‌های ساختمانى مقاطع را تعیین می‌کنند.
در شکل زیر پلانى را نمایش می‌دهیم که در آن محل برش عمودى، مشخص‌شده است.

پلان و برش

شکل زیر نمونه‌ی برش یا مقطع الف-الف، از پلانی را که در شکل فوق ترسیم‌شده، نشان می‌دهد.

پلان و برش

گفتنی است که بر اساس نیاز، این امکان وجود دارد که برش‌های اندک، که با نام انگلیسی «دتایل» شناخته می‌شوند، با مقیاس یک‌بیستم تا یک یکم ترسیم و طراحی شوند. همان‌طور که در تصویر زیر می‌بینید در این برش‌ها جزئیات بیش‌تری از ساختمان مثل جزئیات سقف، پروفیل در و پنجره‌ها، نازک‌کاری و … ارائه می‌شود، این شکل، برشی اندک از برش شکل فوق می‌باشد. این برش با مقیاس یک‌پنجاهم ترسیم و طراحی می‌شود.